Argentinan euskaldundu

Ia mila lagunek ikasten dute euskara Argentinako euskal etxeetan. Zergatien berri eman dute haietako batzuek.


Mikel carramiñana

Bilbo

Euskal Herrian bertan, ez da batere erraza euskal hizkuntza ikasteko gogoz dabiltzan jendearekin euskaltegiak betetzea. Heldu gehienek, lanerako beharrezkoa ez dutenean, nekez heltzen diote euskara ikasteko erronkari. Zailtasun horregatik, harrigarria da jakitea itsasoz bestaldeko lur eremuetan, Argentinan, hain zuzen ere, ehunka lagun ari dira euskara ikasten, ia mila, Eusko Jaurlaritzak berak zabaldutako datuen arabera. Euskal etxeetan eskaintzen dituzte euskara eskolak eta, herrialde hori izanik euskal diasporaren topagunerik garrantzitsuena, ez da harritzekoa Buenos Airesen euskal aditza eta gramatikarekin egunero lehiatzen diren ikasleak topatzea, zazpi lurraldeetako herri eta hiri askotan baino gehiago, ziurrenik.

Argentinan 50tik gora euskal etxe daude eta, askok, euskara eskolak eskaintzen dituzte. Ez dago alde handirik bertan irakasten dutena eta Euskal Herriko edozein euskaltegietan egiten dutenarekin. Gabriel Adrian Arceri duela hiru urte eman zioten Euzkaltzaleak zentroan eskolak emateko aukera, eta pozik onartu zuen. HABEk ezarritako curriculuma jarraitzen badu ere, eskolak berak prestatzea nahiago duela aitortzen du: «Taldearen beharrei erantzuten saiatzen naiz. Euskaraz dauden filmak ikusten ditugu ikasgelan, eta, posible denean, irratiko materialak edota euskal abesti ezagunak erabiltzen ditugu entzumena lantzeko».

Euskal Herrian ikastolak sortzeko gertatu bezala, euskara eskolak emateari ekin zioten lehenengo irakasleek ez zuten horretarako ez laguntzarik ez prestakuntzarik. Urteekin, alabaina, HABE eta FEVA (Argentinako Euskal Erakundeen Federazioa) erakundeen arteko elkarlanari esker, barnetegiak antolatzen dituzte irakasleak trebatzeko. Aurten, esate baterako, 38 lagun aritu dira La Platako Euzko Etxean egin zuten topaketan. HABEk aurreikusitakoaren arabera, Argentina osoan 2007an 6.048 euskara eskola ordu hartuko dituzte 900 heldu baino gehiagok, ehun taldeetan banatuta. Horrez gain, 300 haur inguruk ere, euskal etxeetan arbasoen hizkuntza ikasiko dute.

Argentinan ez ezik, HABEk mundu osoko euskal etxeekin elkarlanean ari da herrialde bakoitzeko euskal etxeetan euskara ikasteko aukera eskain dezaten. Besteak beste, Parisen, Erroman, Madrilen, Bartzelonan, Londresen eta Sao Paulon dago euskara ikasteko aukera. Guztira, Euskal Herritik kanpo ia 20.000 eskola ordu egingo dira urtearen amaierarako, aurreko ikasturtean baino %18 gehiago.



Teresa de Zavaleta Euskaltzaleak elkarteko lehendakaria

«Hango jendea harrituta geratzen da euskara ikasi dugula jakitean»

M.c.

Bilbo

Orain dela 17 urte hasi zen Teresa de Zavaleta euskara ikasten, Argentinako euskal etxeek Eusko Jaurlaritzari horretarako laguntza eskatzen hasi zirenean. Aurten Bai programarekin hasi ziren eta, ondoren, HABEren esku aritu izan dira. Egun, Argentinan Euskaraz egitasmoaren barnean eskaintzen dituzte eskolak. Euskara ikasi eta, berehala, irakasle trebatu behar izan zela dio, «bakoitzak bere euskal etxean irakasle izaten ikasi zuen». Euskaltzaleak Mexiko 1880 egitasmoko erakundea da, Eusko Kultur Etxearekin eta Ekin argitaletxearekin batera. Hizkuntzaren adarra jotzen dute Euskaltzalekekoek eta, dagoeneko, izen eta egoitza aldaketak tartean, 60 urte daramatzate lanean.

• Nolakoak dira zuen elkarteko euskara eskolak?

Lehenengo urratsean eskola bereziak ematen ditugu: euskara, baina euskal kulturaren bidez. Argi dago gaztelera eta euskara oso hizkuntza desberdinak direla eta, Argentinan gazteleraz egiten denez, poliki-poliki sartzen ditugu ikasleak euskararen munduan. Bere motibazioa eta arbasoenganako maitasuna baliagarriak izaten dira.

• Non ikasi zenuen Euskara?

Prozesu ia osoa Argentinan egin nuen. Hasieran udako oporretan, hiru hilabeteak pasa nituen euskara ikasten, baita negukoetan ere. Orain 15 urte, Lazkaon egon nintzen, hiru hilabetez baina orain dela 3 urte euskara mantentzeko prozesua bukatutzat eman didate, eta aurten Maizpideko barnetegian berriro egon naiz, baina neure kabuz, mantentzea beharrezkoa da, gure artean aukera gutxi baitugu euskaraz bizitzeko.

• Euskal Herrian egon al zara inoiz?

Hirutan egondakoa naiz eta modu berezian tratatzen naute. Nik uste dut euskaragatik dela. Hango jendea harrituta geratzen da Argentinakoak garela, euskara ikasi genuela, eta gainera irakasten dugula jakitean.

• Zer-nolako jendea hurbiltzen zaizue Euskal Etxera hizkuntza eta euskal kultura ikastera?

Euskara irakasten hasi ginenean oso jende heldua etortzen zen, arbaso euskaldunak izandakoak; gero, krisialdian --orain sei urte- berriz, jende gaztea hurbiltzen zen ikastera, mutilak gehienbat, Euskal Herrira lan egitera joateko asmoz; azken urteotan denetik dago, baina oro har euskaldun jatorrizkoak.

• Euskal Herriko jairik ospatzen al duzue bertan?

Dena da elkartzeko eta ospatzeko aukera, uste dugu euskal kulturaren ezaugarri bat dela. Aberri eguna, San Ignazio eguna eta beste hainbat; baina gure kasuan, jairik handiena euskararen eguna da. Topaketak egiten ditugu euskara ikasleek elkar ezagutzearren eta, jai hauetan ikasleek abesten, dantzatzen eta jolasten dute. Jaiez aparte, oso berezia da guretzat urtero Gernikako bonbardaketaren memoria mantentzea.

• Zer-nolako harremanak dituzue Euskal Herriko erakundeekin?

Noizean behin elkarte bat edo besterekin sartzen gara harremanetan, baina nahi duguna baino gutxiago. Iaz, adibidez, AEK-ko bi irakasle etorri ziren gure etxera Udalbiltzaren bidez, eta oso metodologia-kurtso interesgarria eman ziguten. Baina denbora gutxi dugu irakasleok horrelako jardunaldietan esku hartzeko, zoritxarrez.

• Eskoletan Euskal Herriko egoera politikoari buruz hitz egiten al duzue?

Bai, noski, ikasleek hango gertaera bat edo beste komentatzen dute, gero eta gehiago. Gaur egun iturri desberdinetatik ateratzen dituzte berriak. Antzina, hemengo egunkarietan, Madrilgo gobernutik ikusitakoa bakarrik agertzen zen gatazka politikoa. Hori iritzi osoa lortzeko oso kaltegarria zen, gaur egun, Internet bidez, errazagoa da.

• Zergatik hasi zinen euskara ikasten?

Bakoitzak bere arrazoiak baditu ere, Euskaltzaleak erakundeko ikasle gehienek haien arbasoengatik hasi ziren euskara ikasten.

m.c.

Bilbo

Bitxia bezain adierazgarria da euskara bezalako hizkuntza gutxitu bat ikasteko interesa Euskal Herritik hain urrun aurkitzea. Euskaltzaleak elkarteko hiru ikaslek horren zergatia azaldu dute.


Maria Elena Etcheverry

Buenos Aires, Argentina, 68 urte «5. urratseko ikaslea»

«Uste dut euskara altxor bat dela, guztion ondarea»

Nire proiektu guztien artean, euskara ikasi eta zabaltzea da kuttunena. Ama hizkuntza gaztelera daukat eta frantsesez zein ingelesez ikasi nuen. Euskara, baina, ez da hizkuntza soil bat, nire jatorriaren eta nortasunaren hizkuntza baizik. Oso txikia nintzen nire aitona-amona hil zirenean eta nire sendiak euskal hizkuntza galdu zuen.

Horregatik, niretzat, nerabezarotik, oso garrantiztusa izan da nire antzinako hizkuntza eta historia berreskuratzea, aitona-amonen kontuak eta Euskal Herriari buruzko gaiak ezagutzea. Haien bila ibili naiz aspaldi, nire nortasuna osatzeko beharrezkoa dela sentitzen dudalako.

Eta zergatik euskal kulturaren aldeko hainbeste lan? Zertarako euskara zabaldu? Euskara hizkuntza indoeuroparrak baino zaharragoa da eta bizirik dago. Horregatik, uste dut euskara bitxia dela, altxor bat dela, gizon-emakume guztion ondarea. Euskara babestu eta indartzeko, erabiltzeko konpromiso garrantzitsua hartu behar dugu. Horregatik, euskara ikasi, irakatsi eta zabaltzearen alde nago, euskarak mugarik ez duelako. Euskal Herria herri bat da eta euskara bere hizkuntza.

Hemen jaio nintzelako Argentina nire aberria da baina Euskal Herria nire jatorrizko herria da. Argentinarra naiz eta euskotarra ere bai, ez da bateraezina. Biak bizitzeko laguntza, lan gogorrak, ahaleginak eta nekeak eskaintzen dizkiet bihotzetik.


Priscila Lopez de Vicuña

Buenos Aires, Argentina, 36 urte «5. urratseko ikaslea»

«Banekien nahiko zaila izango zela, baina lasai hartzen dut»

Nire aita Deustun (Bilbo) jaio zen eta, euskaraz hitz egiten ez bazuen ere, musika eta janarien bitartez transmititu zidan Euskal Herria eta euskaltasunarekiko maitasuna. Famili bileretan musika zen nagusi, ondo jan eta edan ondoren kantuan hasten ginen. Gure etxean bazen zerbait gainerakoen etxeetan ez zegoena.

Aitaren heriotzaren ondoren, urteak pasa zirela, euskal etxera hurbildu nintzen, Euskal kulturaren etxera, Buenos Airesen. Geroxeago, Euskaltzaleak eta Euskararen eskola ezagutu nituen eta, pixkanaka, interesa piztu zaitzaidan euskaldunen hizkuntzaren inguruan. Duela bost urte animatu nintzen eta euskara ikasteari gogor ekin nion, euskal kulturaren parte garrantzitsuea zela uste nuelako hain zuzen ere. Animatu nintzela diot, benekielako euskara ikastea nahiko zaila izango zela. Gaur egun ere, hala dela uste dut, baina lasai hartzen dut eta klaseetan jarraitzen dut.

Aurten, bosgarren mailako ikasleok, biziki maite dugun Euskal Herrira bidaiatzeko asmoa dugu. Hegoaldeko zein iparraldeko hiri eta herriak bisitatuko ditugu eta herritarrekin euskaraz mintzatzen saiatuko gara, haien hizkuntzan alegia, gaur egun, hein batean, gurea ere sentitzen dugun hizkuntzan.


Jon Luco

51 urte, San Luis «5. urratseko ikaslea»

«Nire ustez euskara oso hizkuntza logikoa eta polita da»

Euskal Herrian aztarna batzuk dauzkat, Nafarroan, Arrasaten eta Elorrion, besteak beste. Filosofia ikasi nuen eta liburu denda batean egiten dut lan. Gainera, olerkiak idazten ditut, euskaraz hamar sortu ditut. Nire ustez, euskara oso hizkuntza logikoa eta polita da. Noski, mintzatzeko praktikarik gabe, oso zaila da baina, esaten duten bezala, gutxika-gutxika asko egiten da.

Zergatik ikasten dut euskara? Kulturagatik, poltikagatik eta nortasunagatik. Euskara gure etxea da, euskaran eta euskaragatik bizi gara. Euskara gure historia da. Niri gustatuko litzaidake euskararekin harremanetan betirako egotea. Laster ukitu ahal izango dut Euskal herriko lurra, ikaskideekin batera hara egingo dudan bidaian, eta gustatuko litzaidake han bizitzen gelditzea. Hemendik aurrera etapa bat itxi nahi dut: Nire arbasoak Euskal Herritik Amerikara etorri ziren orain dela 400 urte, eta ni Euskal Herrira itzuliko naiz.

Independentziari buruz solas egin dezagun: hainbeste lan merezi ote du? Baietz uste dut, dudarik gabe. Espainiak eta Frantziak gure lur eta herritarrak erabiltzen dituzte, baina askatasunak ez du mugarik. Argentinan Aberri eguna eta euskararen eguna ospatzen ditugu oraindik, oso garrantzitsuak baitira, baina ekintza garrantzitsuagoa da. Etorkizuna gurea da.